86
Ü N S E V E R
X X X
II
Sözün özü, eğer kadınsanız hele de evli ve çocuk sahibi bir
kadınsanız, iş yerindeki mesainizin bittiği noktada ev içi mesainiz
başlayacak demektir.
Son yarım asırdır yeni aile yapılarında yoğun bir biçimde görülen
ikinci vardiya (second shift) kavramı, dışarıda bir işte ücret karşılığı
çalışan evli kadınların, bu iş öncesi ve sonrasında ev içinde yerine
getirdikleri ve maddi bir karşılığı olmayan evdeki iş yükü olarak
tanımlanmaktadır.
2
Ev içinde yapılan işlerin belirlenmiş mesaileri yoktur. Bu düzende,
çalışmayla dinlenmeyi, iş zamanıyla boş zamanı, iş yapmakla sevgi
paylaşımını ayrıştırmak neredeyse olanaksızdır; tersine iç içedir
bunlar. Böyle olunca neyin emek harcama, neyin sevgi ve şefkat
gösterme, neyin çok sıklıkla şiddet tehdidi karşısında zorunluluktan
yerine getirilen görevler, neyin gönülden yaşamı paylaşma olduğu
görülemez.
3
Tüm dünyada benzer özellikler gösterse de özellikle ülkemizde
kadına biçilen rollerin ev içinde yüklüce olduğu tartışma götürmez
niteliktedir. Gerek toplumsal cinsiyet rollerinin tarihsel gelişimi
gerekse bu değişimin ülkemizdeki seyrinin yavaşlığı ve keskin
sınırları kadına ev içinde mesai bitimi çalışma zorunluluğu
yüklemektedir. Bu roller sebebi ile ikinci vardiya kavramı kadının
üzerinde kalmıştır. Kadın ev içi işleri yapar; kadın çocuk bakar, kadın
evdeki yaşlılarla ilgilenir. Evin temizlik ve yemek yapma işleri kadına
aittir. Halbuki hayat müşterek, ancak bu bakış açısıyla ev içi işleri
cinsiyetlidir.
E V İ Ç İ E M E Ğ İ N ( S E C O N D S H I F T ) B E D E L İ V E B O Ş A N M A D A E T K İ L E R İ
2
Hochschild, Arlie and Anne Machung. 1990. The Second Shift. Avon Books: New York.
3
Kadının Görünmeyen Emeği, Günur Acar Savran, Nesrin Tura Demiryontan, sf 11.
