Çok temel olarak değindiğimiz bu farklar göz önüne alındığında kooperatif
mantığının bir anonim şirkette işleyebilmesi için, payların çoğunluğunun
tek elde toplanmasının önlenmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Bu durumda şirket esas sözleşmesinde:
• pay devirleri işlemlerinin işleyişi,
• sermaye artışı kararları ve sermaye artışı yoluyla pay sahipliğindeki
dengelerin değişmesinin önlenmesi,
• pay-oy ilişkisinin korunması (ayrıcalıklı pay oluşumunun
engellenmesi) gerekli ve yeterli olacaktır.
Aksi takdirde geçmişte turist rehberlerinin biraraya gelerek kurdukları
şirkette olduğu gibi şirket büyür holding haline gelir ancak bir bakarsınız
tek bir ortak her şeye hakim olmuştur. Ancak payların tek elde toplanması
gibi ihtimalleri yok edecek düzenlemeler sadece şirketin kuruluşu
sırasında oluşan ortaklar (pay sahipleri) arası dengelerin devamını
sağlamaya yetecektir. Bu düzenlemelerle denge korunur ancak şirketin
devamı ve yönetimin sağlıklı ve etkin sürdürülmesi sağlanamayabilir.
Hatta biraz iddialı bir ifade ile söylersek, bu yapıdaki şirket ya borçlanma
ya da kârın oluşması aşamalarında kilitlenecektir.
Şirket, kendi ortaklarına rakip olacak alanlara girmemeli, kuruluş amacının
dışına çıkmamalıdır. Ama kuruluş amacına ulaşma konusunda da hızlı ve
kararlı adımlar atacak yönetime sahip olmalıdır. Bu nedenle şirketin
yönetim modelinin de esas sözleşmede dikkatle düzenlenmesi gerekir.
Bu hedefler için şirket esas sözleşmesinde:
• şirket organlarının oluşumu,
• yönetim kurulunun işleyişi,
• istişari kurul/komitelerin varlığı ve rolü,
• vakıf/dernek gibi kurumların pay sahibi olup yönetimde rol almaları,
• şirketin karar alma veya uygulamada kilitlenmesi halinde
uygulanacak hükümler,
20
S O S Y A L B İ R A M A Ç V E H E D E F İ Ç İ N A N O N İ M Ş İ R K E T O L A R A K Ö R G Ü T L E N M E
Ü N S E V E R
X X X
